شاید تا به حال به مواد اولیه ذکر شده در بسته‌بندی محصولات آرایشی و بهداشتی توجه کرده باشید.
ما امروز در تکنوشیمی به شما تمام واقعیت ها در مورد مواد اولیه آرایشی و بهداشتی را خواهیم گفت پس با ما همراه باشید.
همه افراد باید پیش از خرید چنین محصولاتی به مواد تشکیل‌دهنده آن توجه کنند؛ چرا که نمی‌توان تنها به شعارها و تبلیغات برند های مختلف درباره عملکرد محصول اکتفا نمود.
به طور کلی، به عنوان یک قاعده به یاد داشته باشید که مواد تشکیل‌دهنده لوازم آرایشی و بهداشتی به ترتیب خاصی فهرست می‌شوند.
معمولاً موادی که در آغاز لیست نام برده می‌شوند، بیشتر از سایر مواد در محصول به کار رفته‌اند.
دانستن این قاعده به مصرف کنندگان این امکان را می‌دهد که در هنگام خرید لوازم آرایشی و بهداشتی آگاهانه عمل کرده و از محصولات خریداری‌شده انتظار بی‌جا نداشته باشند.
اغلب نارضایتی خریداران چنین محصولاتی به این دلیل است که محصول مورد نظرشان اثربخشی مطلوبی نداشته است.
این اتفاق به دلیل کمبود یک ماده خاص در محصول رخ می‌دهد. در واقع ماده مذکور به مقدار بسیار کمی در محصول وجود دارد و نمی‌تواند اثر دلخواه مشتری را به آن ببخشد.
خرید محصولات آرایشی و بهداشتی مناسب ممکن است کمی دشوار به نظر برسد؛ اما با آگاهی از عملکرد انواع مواد اولیه موجود در آن‌ها می‌توان محصولات را به راحتی ارزیابی نمود.
برای آشنایی با مواد اولیه آرایشی و بهداشتی در ادامه این مقاله با ما همراه باشید.
مواد اولیه آرایشی بهداشتی
هر ماده اولیه از ترکیبات و خواص مختلفی برخوردار بوده و می‌تواند همزمان چندین کارکرد داشته باشد.
مهم‌ترین مواد اولیه مورد استفاده در محصولات آرایشی بهداشتی آنتی اکسیدان‌ها، امولسیفایرها، هیدرولات‌ها، عصاره‌های گیاهی، مواد مرطوب‌کننده، لایه بردارها و سورفاکتانت ها هستند.
آنتی اکسیدان: مبارزه با پیری پوست
نقش آنتی اکسیدان‌ها خنثی کردن اثر رادیکال‌های آزاد و کاهش سرعت روند پیری پوست است. همچنین این مواد رشد میکروارگانیسم‌ها را محدود کرده و از لوازم آرایشی و بهداشتی در برابر تجزیه و فساد محافظت می‌کنند.
برخی آنتی اکسیدان‌های طبیعی عبارت‌اند از: اسیدهای لیپوئیک و فرولیک، کوآنزیم Q10 و ویتامین‌های C وE. پلی فنول‌ها و فلاونوئیدهای موجود در دانه انگور، رزماری و مرکبات نیز خاصیت آنتی اکسیدانی دارند.
کارکرد اصلی همه این آنتی اکسیدان‌ها جلوگیری از پیری پوست است؛ اما محافظت از محصولات آرایشی و بهداشتی در برابر عوامل خارجی و فساد مزیت دیگر آن‌ها به شمار می‌رود.
امولسیفایر: پایداری ترکیب آب و روغن
همه ما می‌دانیم که آب و روغن در حالت عادی به طور کامل مخلوط نمی‌شوند.
اما به کمک امولسیفایرها می‌توان یک امولسیون دائمی ایجاد کرد؛ یعنی ترکیب دو ماده آب و روغن را به پایداری رساند. امولسیفایرها به محصولات آرایشی و بهداشتی قوام مناسبی می‌بخشند و حالت آن‌ها را تثبیت می‌کنند.
یک امولسیفایر طبیعی و محبوب گلیسریل استئارات سیترات است که علاوه بر جلوگیری از جدا شدن مواد موجود در محصولات آرایشی و بهداشتی، برای پوست نیز فواید زیادی دارد.
ماده طبیعی دیگری که به عنوان امولسیفایر در لوازم آرایشی و بهداشتی مورد استفاده قرار می‌گیرد موم زنبور عسل است.
هیدرولات: مایعی با منشأ گیاهی
هیدرولات‌ها مایعاتی هستند که به عنوان ماده فرعی در فرآیند تولید روغن‌های گیاهی مورد استفاده در صنایع آرایشی و بهداشتی تولید می‌شوند.
خواص هیدرولات‌ها به گیاهی که از آن بدست آمده‌اند بستگی دارد. با این حال، از ویژگی‌های مشترک آن‌ها می‌توان به توانایی تسکین پوست و بهبود ظاهر آن اشاره نمود.
هیدرولات‌ها همچنین به عنوان فاز به اصطلاح آب در صابون‌ها، کرم‌ها و سایر محصولات آرایشی و بهداشتی استفاده می‌شوند.
ویتامین: ضروری و قدرتمند برای حفظ سلامتی پوست
ویتامین‌ها ترکیبات شیمیایی آلی هستند که تأثیر فوق‌العاده‌ای بر سلامت و ظاهر پوست دارند. به طور کلی ویتامین‌هایC ، A و Eنسبت به دیگر ویتامین‌ها بیشترین کاربرد را در صنایع آرایشی و بهداشتی دارند.
ویتامین‌ها در زیبایی و جوانی پوست موثراند، چربی آن را کنترل می‌کنند و موجب بازیابی و حفظ استحکام پوست می‌شوند.
مرطوب‌کننده: تأمین رطوبت پوست با ماندگاری بالا
مرطوب‌کننده‌ها موادی هستند که وظیفه اتصال آب را هم در محصول آرایشی و بهداشتی و هم در پوست بر عهده دارند.
با استفاده از آن‌ها رطوبت مورد نیاز پوست تأمین شده و برای مدت طولانی حفظ می‌گردد، چین و چروک‌های سطحی صاف می‌شوند و فرد پوستی سفت، نرم و انعطاف‌پذیر خواهد داشت.
از مرطوب‌کننده‌های پرکاربرد در صنایع آرایشی و بهداشتی می‌توان به آلوئه ورا، عسل، گلیسرول و هیالورونیک اسید اشاره کرد.
لایه‌بردار: از بین بردن سلول‌های مرده پوست
لایه‌بردارها موادی هستند که لایه بیرونی (اپیدرم) پوست را لایه‌برداری می‌کنند. به لایه‌بردارها اسکراب نیز گفته می‌شود.
آن‌ها با از بین بردن سلول‌های مرده پوست، سلول‌های جدید را تحریک به رشد می‌کنند. علاوه بر این، لایه‌بردارها پوست را اکسیژن‌رسانی کرده و سطح پوست را کاملاً تمیز می‌کنند.
اسکراب‌ها می‌توانند عملکرد مکانیکی یا شیمیایی داشته باشند. نوع اول مواد ساینده سطحی هستند و نوع دوم عوامل آنزیمی هستند که سلول‌های مرده را حل می‌کنند.
در محصولات آرایشی و بهداشتی هیدروکسیلیک اسیدهایی (AHA) مانند مالیک اسید، سیتریک اسید و مندلیک اسید به عنوان لایه بردارهای شیمیایی استفاده می‌شوند. این اسیدها در شیر، انواع میوه و نیشکر وجود دارند.
عصاره‌های گیاهی: سودمندترین بخش گیاهان برای پوست
عصاره‌های گیاهی عناصر مفید استخراج‌شده از گیاهان هستند که با استفاده از حلال‌هایی مانند روغن‌های گیاهی یا اتانول گیاهی به دست آمده‌اند.
خواص آن‌ها به طور مستقیم توسط گیاه منشأ و مواد اولیه به کار رفته در فرآیند استخراج مشخص می‌شود.
عصاره‌های گیاهی عملکردهایی مانند خواص ضد باکتری، سفت کننده، تقویت‌کننده، مرطوب‌کننده، جوان‌سازی، کاهش خستگی و روشن‌کننده دارند.
سورفاکتانت: پاکسازی موثر پوست
این گروه از مواد در تولید محصولات پاک‌کننده‌های آرایشی و بهداشتی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
وظیفه آن‌ها حذف ناخالصی‌ها از سطح پوست و پاکسازی آن است. در محصولات آرایشی و بهداشتی طبیعی، کوکامیدوپروپیل بتائین به دست آمده از روغن نارگیل به عنوان سورفاکتانت به کار می‌رود.
سورفاکتانت‌ها از خاصیت کف‌زایی بسیار خوبی برخوردار هستند. همچنین اثر ضدباکتریایی داشته و به آرامی آلودگی‌های سطح پوست را از بین می‌برند؛ بدون اینکه باعث سوزش و خارش پوست شوند.
BHA و BHT
BHA و BHT دو ماده شیمیایی آلی هستند که به عنوان افزودنی نگهدارنده محصولات آرایشی و بهداشتی عمل می‌کنند.
این دو ماده تقریباً در همه کرم‌ها وجود دارند. اگرچه اثر آنتی اکسیدانی آن‌ها ماندگاری محصولات آرایشی و بهداشتی را افزایش می‌دهد، اما متأسفانه برای سلامتی انسان بی‌خطر نیستند.
این مواد تأثیر منفی بر روی پوست دارند و می‌توانند باعث ایجاد قرمزی، حساسیت و همچنین سرطان شوند. این تأثیرات با آزمایشاتی که روی حیوانات انجام شده اثبات گردیده است. علاوه بر این‌ها، این ترکیبات زیست تخریب‌پذیر نیستند و در آب حل نمی‌شوند. به همین دلیل می‌توانند برای محیط زیست نیز زیان‌آور باشند.
بنزوفنون (Benzophenone)، بنزوییل بنزن (Benzoyl benzene)، اکسی بنزون (Oxybenzone)
بنزوفنون، بنزوییل بنزن و اکسی بنزون مواد شیمیایی آلی هستند که به عنوان فیلترهای ضداشعه در کرم‌های ضدآفتاب مورد استفاده قرار می‌گیرند.
استفاده مکرر از آن‌ها ممکن است باعث عدم تعادل هورمونی شود؛ زیرا این سه ماده تأثیری مشابه هورمون‌های زنانه دارند.
علاوه بر این، می‌توانند حساسیت‌زا باشند و در بسیاری از افراد آلرژی ایجاد کنند. این مواد در آب حل نمی‌شوند.
سیکلو تترا سیلوکسان (Cyclotetrasiloxane)،
سیکلو پنتا سیلوکسان (Cyclopentasiloxane)،
سیکلو هگزا سیلوکسان (Cyclohexasiloxane)
سیکلو تترا سیلوکسان، سیکلو پنتا سیلوکسان، سیکلو هگزا سیلوکسان همگی سیلیکون‌های حلقوی هستند.
این سه سیلیکون باعث بهبود استحکام و قوام محصولات آرایشی و بهداشتی می‌شوند.
اگرچه این مواد بعد از مدتی تبخیر می‌شوند، اما باز هم بر بدن تأثیر منفی می‌گذارند. این ترکیبات سمی بوده و ممکن است برای تولید مثل انسان مضر باشد. علاوه بر آن، می‌توانند افراد را دچار اختلالات غدد درون ریز کنند.
اتانولامین
اتانولامین‌ها گروهی از مواد شیمیایی تشکیل‌دهنده فوم و کف هستند که در پاک‌کننده‌های آرایشی و بهداشتی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
این مواد وظیفه حذف ناخالصی‌های سطح پوست و مو را بر عهده دارند. اتانولامین‌ها می‌توانند باعث ایجاد آلرژی و تأثیرات سمی بر سیستم ایمنی بدن شوند.
علاوه بر آن، مشکوک به سرطان‌زایی نیز هستند. به همین دلیل باید تا حد امکان از مصرف محصولات آرایشی و بهداشتی حاوی اتانولامین خودداری نمود.
پارابن
پارابن نوعی ماده شیمیایی است که به عنوان ماده نگهدارنده محصولات آرایشی و بهداشتی عمل می‌کند. معمولاً پارابن را با نام‌هایی مانند متیل پارابن، اتیل پارابن، بوتیل پارابن و آسپتین می‌توان بر روی بسته‌بندی محصولات یافت.
همه این مواد ممکن است در برخی افراد باعث سوزش پوست، خارش و همچنین آلرژی شوند.
نکته مهم این است که پارابن نه تنها روی پوست، بلکه بر روی کل بدن اثر سمی خود را بر جای می‌گذارد. این ماده علاوه بر اینکه بر تعادل هورمونی بدن تأثیر می‌گذارد، ممکن است رشد طبیعی جنین را نیز مختل کرده و حتی برای فرد سرطان‌زا باشد.
وازلین و پارافین
وازلین و پارافین از نفت تهیه شده و جزء مشتقات نفتی محسوب می‌شوند. این مواد اغلب به عنوان پایه مواد آرایشی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
آن‌ها را می‌توان به اشکالی مانند روغن، موم، کرم و… یافت. بزرگ‌ترین خطر ناشی از مصرف وازلین و پارافین در محصولات آرایشی و بهداشتی، وجود ناخالصی‌های نفتی به شکل هیدروکربن‌های پلاریوماتیک در آن‌ها است که می‌توانند باعث سرطان شوند.
سخن آخر
در این مقاله با مواد اولیه آرایشی و بهداشتی آشنا شدیم. همانطور که دیدیم، تأثیرات این محصولات بر بدن ما چیزی فراتر از تبلیغات شرکت‌ها است؛ به همین دلیل لازم است پیش از خرید هر محصولی درباره مواد تشکیل‌دهنده آن اطلاعات کافی داشته باشیم.
در حین خرید محصولات آرایشی و بهداشتی ابتدا بسته‌بندی آن‌ها را چک کرده و از نبود مواد مضر و سرطان‌زا اطمینان حاصل نمایید. موفق باشید
تماس با تکنوشیمی